Wyposażenie łazienki dla niepełnosprawnych i dla osób starszych. Porady i wskazówki

Osoby, które na co dzień borykają się z różnego rodzaju niepełnosprawnościami, często potrzebują pomocy w załatwianiu podstawowych potrzeb. To samo dotyczy seniorów, którzy ze względu na pogarszający się stan zdrowia nie są już tak sprawni, jak dawniej. Powodem ich irytacji często jest ograniczona mobilność i związany z tym utrudniony dostęp do takich urządzeń jak prysznic czy sanitariat.

Aby umożliwić im wygodne i komfortowe korzystanie z infrastruktury mieszkania, konieczne jest wdrożenie odpowiednich rozwiązań. Przeczytaj, jakie udogodnienia powinna zawierać łazienka dla niepełnosprawnych w bloku i dlaczego osoby starsze również z nich skorzystają.

Czy łazienka dla niepełnosprawnych w bloku i łazienka dla seniora są podobne?

Mieszkanie w bloku, choć jest wygodne i zwalnia z wielu obowiązków, o których pamięta za Ciebie administracja, jest zwykle uciążliwe dla osób z ograniczoną mobilnością.

Z oczywistych względów łazienka dla starszej osoby jest trudna do zaaranżowania w blokach budowanych w czasach PRL-u. Pomieszczenia sanitarne są w nich od siebie oddzielone, przez co każde z nich sprawia wrażenie jeszcze bardziej klaustrofobicznego.

Tak niewielkie pomieszczenie praktycznie uniemożliwia sprawne korzystanie z zamontowanych urządzeń osobie, która nie może swobodnie poruszać się o własnych siłach. Zwłaszcza w ciasnych łazienkach specjalne udogodnienia stają się wręcz niezbędne, aby załatwianie codziennych potrzeb nie stało się źródłem nieustającej frustracji.

Błędów nie są w stanie uniknąć także deweloperzy, którzy, budując już według nowoczesnych standardów nie pamiętają o udogodnieniach lub zachowaniu odpowiednich wymiarów łazienek oraz toalet. Także w świeżo oddanych mieszkaniach łazienka dla seniora w bloku będzie wymagała specjalnego dostosowania.

Wiele z rozwiązań technicznych, które znajdziesz w łazience dla niepełnosprawnych, sprawdzi się także w przypadku osób starszych. Na jakie detale powinieneś zwrócić szczególną uwagę?

Jakie pomoce dla seniora lub osoby niepełnosprawnej powinien uwzględniać projekt łazienki?

Korzystanie z wanny czy muszli sedesowej dla osób, które nie mogą się swobodnie przemieszczać, będzie dużym problemem. Aby ułatwić im samodzielne funkcjonowanie, warto wdrożyć określone rozwiązania. Szczegółowe wymagania armatury łazienkowej zostały określone w normie DIN 18040. Co konkretnie powinno znaleźć się w łazience dla seniora lub osoby niepełnosprawnej?

Wanna w łazience dla niepełnosprawnych w bloku

Pierwszy dylemat dotyczy możliwości wzięcia kąpieli. Starsze osoby często są przyzwyczajone do tradycyjnej wanny, ale w przypadku problemów z układem ruchu nie będzie ona dobrą opcją. Idealnym wyjściem będą jednak tzw. wanny z drzwiami.

Ułatwiają one nie tylko wejście i wyjście z obszaru kąpielowego, ale też komfortowe wykonanie wszystkich czynności higienicznych. Wiele modeli wanien otwartych jest wyposażone w praktyczne i wygodne siedzisko, które pozwala na kąpiel w pozycji siedzącej osobie mającej trudności z poruszaniem się i schylaniem.

Podłoga wanny powinna być pokryta materiałem o właściwościach antypoślizgowych tak, aby podczas kąpieli nie doszło do nieszczęśliwego wypadku.

Nieco bardziej uniwersalnym rozwiązaniem jest wanna otwierana leżąca. Jest w niej więcej miejsca niż w modelach przeznaczonych do siedzenia, a w razie potrzeby możesz tam umieścić niewielkie krzesełko.

W wannie istotna jest także wysokość montażu uchwytów dla niepełnosprawnych. Powinny być one umiejscowione tak, aby pomagały w zmianie pozycji ze stojące na siedzącą lub leżącą i odwrotnie. Pamiętaj, że takie pomoce dla seniora nie zajmują dużo miejsca, a znacząco poprawiają komfort życia!

Wybierając wannę otwartą dla osoby starszej, zwróć uwagę na materiał, z jakiego została ona wykonana. Większość renomowanych producentów stosuje już wytrzymały kompozyt poliestrowo-szklany (tzw. GFK). To niezwykle wytrzymałe tworzywo, które nie odkształca się, nie pęka i nie łuszczy się wraz z upływem czasu. GFK jest znacznie lepszym rozwiązaniem niż delikatny plastik, z którego wykonuje się tanie wanny.

Kabina prysznicowa w łazience dla seniora

Nieźle sprawdzają się również kabiny prysznicowe typu walk-in. Jest to przestrzeń kąpielowa, w której nie montuje się brodzika. Osoba korzystająca stoi bezpośrednio na kafelkach. Projektując kabinę walk-in zwróć uwagę, aby przez odpowiednio szeroką wnękę dało się wjechać na wózku inwalidzkim lub wejść z chodzikiem.

W przypadku brodzików stosuje się zagłębienie nie większe niż 2 cm. Dobrym pomysłem jest też siedzisko prysznicowe montowane 46-48 cm nad podłogą. Wysokość montażu uchwytów dla niepełnosprawnych powinna być dopasowana do siedziska, a same poręcze muszą być w stanie wytrzymać obciążenie punktowe 1kN (około 100 kg) na przednim końcu barierki.

Zadbaj, aby cała armatura, jaką montujesz w łazience dla seniora w bloku, była jednouchwytowa z rękojeścią skierowaną ku dołowi. W ten sposób eliminujesz ryzyko zranienia. Słuchawka prysznicowa nie może być umieszczona zbyt wysoko. Za optymalną odległość od podłogi uznaje się 85 cm. Powinna ona znajdować się w takiej odległości od siedziska, aby można po nią sięgnąć bez wstawania z miejsca.

Praktyczna łazienka dla niepełnosprawnych w bloku – umywalka i muszla sedesowa

Projekt umywalki powinien przede wszystkim uwzględniać potrzeby osób poruszających się na wózku inwalidzkim lub wymagających wsparcia kuli ortopedycznych. Dlatego zaleca się, aby górna krawędź umywalki znajdowała się na wysokości 80 cm nad podłogą, ale około 70 cm należy przeznaczyć na kolana osoby siedzącej na wózku.

Armatura przy umywalce powinna być jednouchwytowa, a jeszcze lepiej jeśli łazienkę dla seniora w bloku zostanie wyposażona w urządzenia bezdotykowe. Decydując się na nowoczesne, sterowane elektroniką rozwiązania, unikasz przypadkowego włączenia przepływu wody lub problemów z jego wyłączeniem.

Dla pełnego komfortu zadbaj również o lustro, które powinno znaleźć się na wysokości oczu osoby siedzącej. Jeżeli nie chcesz montować kilku szklanych paneli w różnych miejscach, dobrym rozwiązaniem będzie zakup jednego, dużego lustra, sięgającego od podłogi do sufitu.

Muszla sedesowa w łazience dla starszej osoby wymaga nieco więcej przystosowania. Dotyczy to zarówno samego WC, jak i wysokości montażu uchwytów dla niepełnosprawnych.

Górna krawędź muszli powinna znaleźć się na wysokości 46-48 cm nad podłogą. Jednocześnie oparcie powinno znajdować się co najmniej 55 cm za przednią krawędzią misy ustępowej. Ewentualnie można zrezygnować z montażu pokrywy deski sedesowej.

Po obu stronach muszli warto zamontować uchwyty uchylne lub zwykłe tak, aby osoba z trudnościami ruchowymi mogła wesprzeć się w razie potrzeby.

Sprawdzone wyposażenie łazienki dla niepełnosprawnych lub łazienki dla seniora

Oczywiście brodzik, umywalka czy muszla sedesowa są bardzo ważne, ale na kompleksowe wyposażenie pomieszczeń sanitarnych składa się wiele drobnych elementów, które ostatecznie zadecydują o możliwości wygodnego korzystania z pomieszczenia. Oto kilka elementów wyposażenia, na które powinieneś zwrócić szczególną uwagę.

Uchwyty i poręcze

Uchwyty i poręcze stosuje się najczęściej blisko muszli klozetowej oraz w brodziku. W zależności od potrzeb łazienka dla starszej osoby może być wyposażone we wsporniki umieszczone w kluczowych miejscach, jak np. w pobliżu drzwi lub systemu ostrzegawczo-alarmowego, jeżeli taki został wdrożony. W praktyce uchwyty sprawdzą się też w brodziku lub wannie oraz na drzwiach.

Prawidłowe stosowanie wskazanej wyżej normy DIN zakłada, że wysokość montażu uchwytów dla niepełnosprawnych to 28 cm nad powierzchnią siedziska sedesu. Takie ułożenie barierek zapewnia możliwość oparcia ciężaru ciała na rękach bez potrzeby zmiany ułożenia ciała, które mogłoby wywołać ból.

Prawidłowy rozstaw między wspornikami wynosi 65-70 cm, przy czym poręcze uchylne muszą wystawać na minimum 15 cm przed przednią krawędź muszli. Podobnie jak w przypadku uchwytów pod prysznicem, każda poręcz ma wytrzymać około 100 kg udźwigu w czołowym punkcie (a zatem około 200 maksymalnie).

Oczywiście to, czy będzie możliwe zamontowanie uchwytów uchylnych, zależy od kubatury pomieszczenia, ale jeżeli jest to technicznie możliwe, w praktyce sprawdzą się one znacznie lepiej niż zwykłe poręcze nieruchome.

Siedziska

Pomoce dla seniora mogą objąć także siedziska (zarówno otwierane, jak i stałe). Zazwyczaj montuje się je pod prysznicem, ale warto także już na etapie projektowania wdrożyć jedno dodatkowe krzesełko dla osoby niepełnosprawnej, które będzie wykorzystywane w sytuacjach awaryjnych (np. nagłe zawroty głowy, zasłabnięcie).

W tym przypadku wysokość montażu uchwytów dla niepełnosprawnych jest taka sama jak w przypadku muszli sedesowej czy brodzika. Zdecydowanie jednak warto zainwestować w konstrukcję składaną, która nie ograniczy dostępu do wolnej przestrzeni.

Antypoślizgowa powierzchnia

Kiedy projektujesz łazienkę dla seniora w bloku, już na samym początku zaplanuj, jakimi kafelkami pokryjesz podłogę. Skoro podstawą ma być bezpieczeństwo, najlepiej sprawdzą się płytki antypoślizgowe. Powinny być one ułożone wszędzie tam, gdzie powierzchnia ma kontakt z wilgocią, a więc przede wszystkim:

• w brodziku,
• w okolicach umywalki,
• blisko muszli sedesowej.

Specyficzna, chropowata powierzchnia płytek antypoślizgowych znacząco zwiększa tarcie, minimalizując ryzyko poślizgnięcia się i upadku. Aby można w ogóle mówić o antypoślizgowych właściwościach płytek, muszą one posiadać krytyczny kąt ślizgu na poziomie minimum 6° (oznaczany jako „R”). Można wyróżnić kilka klas właściwości antypoślizgowych kafelek – od R9 (dla najmniejszego ryzyka poślizgnięcia się) do R13 (są stosowane tam, gdzie ryzyko jest największe.

W pomieszczeniach, gdzie poruszają się osoby o ograniczonych zdolnościach psychomotorycznych, powinny być stosowane płytki klasy R10 (krytyczny kąt ślizgu między 10 a 19°) lub R11 (krytyczny kąt ślizgu wynosi między 19 do 27°).

Jakie pomoce dla seniora warto stosować?

Obecnie w sklepach specjalizujących się w sprzedaży sprzętu rehabilitacyjnego i pomocy dla osób starszych znajdziesz wiele innowacyjnych produktów, które poprawią komfort życia i sprawią, że korzystanie z łazienki dla niepełnosprawnych w bloku będzie proste.

Jednym z takich akcesoriów są uchwyty na kule lub laski, które możesz przymocować do ściany w dogodnym miejscu. Senior bez problemu może obsługiwać je jedną ręką, a otwieranie i zamykanie zatrzasku nie wymaga użycia dużej siły. Prosty w użyciu gadżet warto zamontować np. w brodziku lub przy umywalce. Dzięki temu można łatwo odstawić kule bez obaw, że przewrócą się i upadną poza zasięgiem ręki.

Kolejnym udogodnieniem mogą być nisko zawieszone uchwyty na ręczniki lub papier toaletowy. Warto mocować je mniej więcej na wysokości poręczy tak, aby były łatwo osiągalne z pozycji siedzącej. Wybierając model uchwytu, unikaj tych, które mają ostre lub zakrzywione krawędzie. W ten sposób minimalizujesz ryzyko urazu.

Skutecznym rozwiązaniem są też automatyczne podajniki na mydło. Takie urządzenia są wyposażone w czujnik zbliżeniowy, który eliminuje konieczność użycia przycisków. Wygodne i intuicyjne w użyciu w wielu domach wyparły już klasyczne mydła w płynie z manualnymi dozownikami.

Wreszcie dobrym pomysłem jest wyposażenie baterii wodnych w łazience dla niepełnosprawnych w inteligentny termostat, który pozwala na ograniczenie wahań temperatury i automatyczne dostosowanie jej ciepłoty. Nowoczesne rozwiązania pozwalają na sterowanie ustawieniami bezpośrednio z telefonu przez protokół Bluetooth i założenie blokady, która skutecznie uniemożliwia próby manipulacji temperaturą. To świetne rozwiązanie, jeżeli obawiasz się, że osoba starsza może nieświadomie zmienić strumień wody na bardzo gorący lub zimny, ryzykując wyrządzenie sobie krzywdy. Prostszym rozwiązaniem będą oczywiście nowoczesne baterie termostatyczne.

Wyposażenie łazienki dla niepełnosprawnych w oświetlenie

Niezbędnym elementem wyposażenia łazienki dla osób starszych jest prawidłowo dobrane oświetlenie. Jak wybrać jasność, barwę i parametry lamp łazienkowych?

Jeżeli łazienka jest przestronna, nie staraj się skupić na jednym, głównym źródle oświetlenia. Nawet jeżeli będzie ono intensywne, dla osoby z zaburzeniami widzenia może okazać się niewystarczające. Znacznie lepiej zainwestować w kilka punktów świetlnych, które będą uzupełniały się nawzajem.

Oprócz głównej lampy zadbaj o oświetlenie lustra oraz subsydiarne doświetlenie umywalki i wanny lub brodzika. Najbezpieczniejszym rozwiązaniem są nowoczesne lampy LED, wykonane z nietłukącego tworzywa sztucznego, a nie szkła. Z kolei armaturę możesz rozjaśnić wodoodpornymi taśmami LED, które będą pełniły jednocześnie rolę ozdobnika.

Przyjmuje się, że na każdy metr kwadratowy powierzchni powinien przypadać strumień świetlny o mocy około 200 lumenów. W łazience dla seniora warto podnieść tę wartość do około 250 lumenów. W ten sposób wszystkie elementy wnętrza będą należycie doświetlone. Wartość może być jeszcze większa, jeżeli łazienka utrzymana jest w ciemnej tonacji lub nie ma w niej okien, przez które wpada naturalne światło słoneczne (w taki sposób były projektowane łazienki w starych blokach).

Jeżeli chodzi o temperaturę barwową światła, to należy rozróżnić światło główne oraz oświetlenie lustra. W pierwszym przypadku zaleca się barwę neutralną lub chłodną – około 3000-4000 K.

Z kolei przy lustrze światło powinno być barwę neutralną (około 4000-5000 K). Dzięki temu owal twarzy zostanie naturalnie oświetlony i możliwe będzie dokładne ogolenie zarostu albo nałożenie makijażu. Szczególnie tutaj warto zadbać o żarówki posiadające wysoki indeks CRI. To wskaźnik oddawania barw – im jego wartość jest wyższa, tym oświetlenie daje bardziej naturalny efekt. Przy lustrze montuj żarówki z CRI o wartości jak najbardziej zbliżonej do 100.

Bezpieczna łazienka dla seniora a oświetlenie

Kiedy montujesz kilka źródeł światła w łazience, musisz pamiętać o kwestiach związanych z bezpieczeństwem. Pierwsza to norma IP oświetlenia, druga zaś – układy SELV.

Oznaczenie IP pochodzi od słów Ingress Protection Rating. To międzynarodowy standard, który określa odporność urządzeń elektrycznych (w tym oświetlenia) na działanie wilgoci i pyłu. Im wyższy jest wskaźnik IP, tym bardziej odporna będzie dana instalacja.

W sklepach z oświetleniem znajdziesz najczęściej sprzęt z trzema standardami wodoszczelności:

• IP20,
• IP44,
• IP67

Pierwszy poziom ochrony zapewnia bezpieczne korzystanie z oświetlenia przy okazjonalnym moczeniu oprawy przez pojedyncze krople wody. Oprawy z tą klasą wodoszczelności zastosujesz w okolicy WC lub przy wejściu.

Wyższy poziom ochrony, IP44, zabezpiecza urządzenie przed bryzgami wody padającymi z dowolnego kierunku. Ten standard sprawdzi się przy oświetlaniu lustra lub w podłogowych listwach LED otaczających np. brodzik.

Wreszcie, klasę wodoszczelności IP67 mają elementy oświetlenia, które podlegają krótkotrwałemu zanurzeniu. Bez obaw możesz montować je bezpośrednio w wannie lub brodziku.

Kwestią odmienną od oznaczenia IP, choć równie istotną dla bezpieczeństwa użytkowników, jest stosowanie układów SELV (ang. Safety Extra Low Voltage) lub innych pokrewnych. To specjalne obwody, które generują bardzo niskie napięcie znamionowe, całkowicie odseparowane od sieci za pomocą odpowiedniej, kilkustopniowej izolacji.

Innymi słowy, z gniazdka płynie prąd o napięciu 230 V, ale po przejściu przez specjalnie zaprojektowany transformator wartość napięcia spada do kilku woltów. Co to oznacza w praktyce?

Jeśli planujesz uzupełnić wyposażenie łazienki dla niepełnosprawnych o oświetlenie kabiny, brodzika lub wanny, zastosuj wyłącznie układy SELV! Nawet w przypadku „przebicia” prądu na zewnątrz instalacji, nie będzie ona w stanie wyrządzić seniorowi krzywdy.

Łazienka dla niepełnosprawnych w bloku a dofinansowanie z PFRON

Zastosowanie wszystkich pomocy w łazience dla seniora może sporo kosztować. Dlatego osoby, względem których ustalono określony stopień niepełnosprawności, mogą ubiegać się o dofinansowanie z PFRON-u inwestycji, które pomogą zlikwidować bariery architektoniczne w domu lub mieszkaniu.

Pomoc świadczona przez PFRON to maksymalnie 15-krotność przeciętnego wynagrodzenia, ale ostatecznie wysokość dofinansowania będzie zależała od:

• liczby chętnych,
• ilości zgromadzonych w ramach Funduszu środków.

Co możesz sfinansować dzięki wsparciu z PFRON-u? Mogą być to np.:

• poręcze, uchwyty i siedziska dla osoby niepełnosprawnej,
• specjalna wanna z drzwiami,
• umywalka wraz z baterią,
• usługa ułożenia płytek antypoślizgowych.

Jeżeli potrzebujesz więcej informacji na temat tego, jak otrzymać dofinansowanie z PFRON-u, pytaj we właściwym według miejsca zamieszkania potencjalnego wnioskodawcy:

• Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej,
• Miejskim Ośrodku Pomocy Rodzinie,
• Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie.

Łazienka dla seniora, która zapewnia wygodę

Pamiętaj, że wyposażenie łazienki dla osób starszych to nie tylko infrastruktura niezbędna do bezpiecznego użytkowania urządzeń sanitarnych. To także szereg udogodnień, które sprawią, że osoba z ograniczeniami ruchowymi lub barierami innego rodzaju będzie się czuła komfortowo i swobodnie.

Oczywiście norma DIN 18040 bardzo szczegółowo reguluje poszczególne obostrzenia dotyczące kluczowych elementów łazienki, ale nigdy nie wolno zapominać, że adresatem norm prawnych zawsze będzie człowiek.

Nadmierna generalizacja, nieunikniona podczas tworzenia norm prawnych, w tym przypadku nie będzie wystarczająca, ponieważ rozwiązania stworzone dla wszystkich tak naprawdę nie zadowolą nikogo.

Dlatego wdrożenie poszczególnych rozwiązań powinno być zawsze poprzedzone rozmowami z daną osobą, która najlepiej wie, z jakimi ograniczeniami męczy się najbardziej. Może się okazać, że problemem nie jest zbyt nisko zawieszona umywalka, ale np. brak poręczy do wsparcia w wybranych miejscach.

Zaprojektowanie specjalnie przystosowanej łazienki jest to o wiele łatwiejsze w lokalach mieszkalnych niż usługowych, ponieważ z pomieszczenia będzie korzystało co najwyżej kilka osób. W takiej sytuacji zdecydowanie łatwiej spersonalizować rozwiązania stosowane w łazience dla niepełnosprawnych.

Wyposażenie łazienki dla seniora. Podsumowanie

Wyposażenie łazienki osoby niepełnosprawnej lub starszej powinno uwzględniać stopień oraz charakter ułomności. Pomoce dostępne obecnie w sprzedaży pozwolą na poprawę jakości życia i sprawią, że łazienka dla seniora w bloku stanie się miejscem wygodnym i przyjaznym.

Wybierając rozwiązanie technologiczne, stawiaj wyłącznie na sprawdzone produkty renomowanych firm, które gwarantują bezpieczeństwo i sprawne działanie przez wiele lat. Staraj się nie kierować wyłącznie aspektem finansowym, ale spójrz na świat oczami osoby potrzebującej.

Przekonaj się, że łazienka dla osoby niepełnosprawnej może być jednocześnie piękna i wygodna!